“Залуу хүн зүрхний өвчнөөр өвддөггүй” гэх буруу ойлголт — Эрсдэл бодит болсон нь

“Залуу хүн зүрхний өвчнөөр өвддөггүй” гэх ойлголт олон хүний тархинд гүн суусан хэвээр. Гэвч өнөө цагийн амьдралын нөхцөл, стресс, хөдөлгөөний дутагдал зэрэг нь энэ ойлголтыг няцаах хангалттай үндэслэл болж байна. Судалгаагаар 20-40 насны залуусын дунд зүрхний өвчлөлтэй холбоотой эмнэлгийн хандалт огцом нэмэгдэж буйг тогтоосон. Тиймээс зүрхний өвчин зөвхөн ахмад настанд тохиолддог гэсэн хуучин ойлголтыг үгүйсгэх цаг хэдийн иржээ.

Генетик болон амьдралын хэв маягийн хоршил

Зүрхний өвчнийг үүсгэх хамгийн гол хоёр хүчин зүйл бол генетик удамшил болон амьдралын хэв маяг юм. Зарим залуусын хувьд гэр бүлийн түүхэнд зүрх судасны эмгэгтэй хүмүүс олон байвал тэд илүү эрсдэлтэй бүлэгт хамаардаг. Гэвч удамшлаа мэдэж байгаа атлаа амьдралын зөв хэвшилд суралцаагүй бол уг эрсдэлийг улам өсгөж байдаг.

Үүний дээр стресс ихтэй, хөдөлгөөнгүй амьдрал, буруу хооллолт, хангалтгүй нойр зэрэг нь генетикийн нөлөөг “идэвхжүүлж”, залуу хүнд зүрхний асуудал илэрч эхлэх нөхцөлийг бүрдүүлдэг. Иймд “Залуу хүн зүрхний өвчнөөр өвддөггүй” гэдэг бол үнэндээ эрүүл мэндээ үл тоомсорлож байгаа алхам юм.

Эрт үеийн зүрхний өвчлөл нэмэгдэж буй гол шалтгаанууд

Хэдийгээр зүрхний өвчин ихэнхдээ 50-аас дээш насны хүмүүст түгээмэл тохиолддог ч сүүлийн жилүүдэд 20, 30 настнуудад зүрхний шигдээс, судасны нарийсал, хэм алдалт зэрэг ноцтой шинж тэмдгүүд илрэх нь олширчээ. Үүний цаад шалтгаан юу вэ?

1. Хөдөлгөөний дутагдал

Ажил, хичээл, амралт — бүгд сууж өнгөрдөг болсон нь бидний бие махбодод томоохон аюул учруулж байна. Өдөрт 6-8 цаг сууж ажиллах нь зүрхний цусны эргэлт удаашруулж, өөх тос хуримтлуулах нөхцөлийг бүрдүүлдэг. Залуу насандаа “эрүүл” мэт санагдаж байсан ч энэхүү дотоод процесс удаан хугацааны туршид хуримтлагдаж, өвчин үүсгэх эх үүсвэр болдог.

2. Ухаалаг утас ба нойрны хомсдол

Залуусын ихэнх нь оройтож унтаж, өглөө эрт босдог хандлагатай болсон. Тэр дундаа утсаа орондоо хүртэл ашиглаж, нүдний ядаргаа, тархины идэвхжилт зэргээс болж нойрны чанар мууддаг. Нойр дутагдал нь зүрхэнд шууд нөлөөлж, даралт ихсэх, хэм алдагдах, стресс даамжрах үндсэн шалтгаан болдог.

3. Кофейн ба эрч хүчний ундаа

Өглөөний кофегоос авахуулаад өдөр бүр хэд хэдэн аяга уух залуус олон болжээ. Мөн “energy drink” буюу эрч хүч нэмэгч ундааг дасал болгон хэрэглэдэг хүмүүс ч их. Гэвч эдгээр бүтээгдэхүүнүүд нь судас нарийсгах, зүрхний цохилтыг хэт хурдасгах, улмаар зүрхний хэмийг алдагдуулах эрсдэлтэй. Залуу хүнд зүрхний өвчин тохиолдож болдоггүй мэт боддог ч ийм хэрэглээ нь эрт үеийн шигдээсийн гол эх үүсвэр болдог.

4. Буруу хооллолт ба таргалалт

Өөх тос ихтэй, боловсруулсан хүнс идэх нь холестерин ихсэх, судас бөглөрөх нөхцөл болдог. Түргэн хоол, сахар, хийжүүлсэн ундаа их хэрэглэдэг залуу хүн зүрхний өвчнөөр өвддөггүй гэж бодох нь аюултай эндүүрэл юм. Биеийн жингийн илүүдэлтэй байх нь зүрхний ачааллыг нэмэгдүүлж, гипертензи (даралт ихсэх)-д хүргэдэг.

5. Тамхи ба согтууруулах ундаа

Тамхи татах нь зүрхний судсыг гэмтээж, судасны хатуурал үүсгэдэг. Харин архины байнгын хэрэглээ нь цусны даралт нэмэгдүүлж, элгийг гэмтээснээр зүрхний үйл ажиллагаанд сөрөг нөлөө үзүүлдэг. Гэвч ихэнх залуус “одоо бол яах вэ дээ” гэх хандлагаар хэрэглээгээ зөвтгөдөг нь маш том алдаа юм.

Судалгааны бодит баримт

• Америкийн Зүрхний Холбооны (AHA) 2022 оны тайланд дурдсанаар, 35-аас доош насны хүмүүсийн зүрхний шигдээсийн тохиолдол 10 жилийн өмнөхтэй харьцуулахад 2 дахин нэмэгдсэн байна.
• Монгол Улсын Эрүүл мэндийн яамны мэдээллээр, 25-35 насны залуусын зүрхний хэм алдалт, судасны даралт ихсэх зэрэг үзүүлэлт 5 жилийн дотор тогтмол өссөөр байна.
• Ихэнх залуу өвчтөнүүд эмнэлэгт хандсан хойнооо л анх удаа “зүрхний асуудалтай” гэдгээ мэддэг. Энэ нь урьдчилан сэргийлэх үзлэгт хамрагддаггүйтэй холбоотой.

Залуу үед өгөх зөвлөмж

Зүрхний өвчлөлөөс урьдчилан сэргийлэхийн тулд дараах зөвлөмжүүдийг дагаж мөрдөх нь зүйтэй:

• Өдөрт 30 минут идэвхтэй хөдөлгөөн хийх
• Өглөө орой тогтмол цагт унтаж, 7-8 цаг нойр авах
• Кофе болон эрч хүчний ундааг хэтрүүлэлгүй хэрэглэх
• Нүүрс ус, давс багатай, уураг ихтэй хоолны дэглэм баримтлах
• Жилд 1 удаа зүрхний эрүүл мэндийн үзлэгт хамрагдах
• Стрессээ зөв удирдах арга барилд суралцах

Дүгнэлт: Эрүүл зүрх бол залуу насны үнэт хөрөнгө

“Залуу хүн зүрхний өвчнөөр өвддөггүй” гэх буруу ойлголт таны ирээдүйн эрүүл мэндийг эрсдэлд оруулж мэднэ. Бидний амьдралын хэв маяг, хэрэглээ, зуршил бүхэн зүрхний үйл ажиллагаанд шууд нөлөөлдөг болсон энэ үед урьдчилан сэргийлэлт хамгийн чухал алхам юм. Зүрх тань таны амьдралын хэмнэл, сонголтод ямар үнэлгээ өгч байгааг өдөр бүр бие махбод тань танд хэлж байдаг. Сонсож сурах уу, эсвэл тоохгүй орхих уу гэдэг бол зөвхөн таны сонголт.

Та зүрхний талаар илүү их мэдээлэл уншихыг хүсвэл дараах холбоосууд дээр дарна уу:

• Зүрхээ хамгаалах 6 зуршил — Өглөөг хэрхэн эхлүүлж байгааг зүрх мэдэрдэг
• Зүрхэнд зориулсан шилдэг 10 хүнс: Та өнөөдөр юу идэв?
• Зүрхний эрүүл мэнд: Унтах зуршил болон өглөөний зуршил
• Зүрхний өвчлөлийн ялгаа: Эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүсийн онцлог