Өвчин биш мэт боловч чимээгүй аюул
Монголчуудын дунд даралт ихсэх өвчинтэй холбоотой мэдлэг, хандлага хангалтгүй байгаагаас олон хүн оношгүй, хожимдсон үе шатанд эмнэлэгт хандаж байна. Энэ бол ердөө өндөр настнуудад хамаарах асуудал биш. Хөдөлгөөнгүй амьдралын хэв маяг, давс ихтэй хооллолт, архи, тамхи, стресс зэрэг нь 20-иод настнуудад ч даралт ихсэх эрсдэл үүсгэж байна.
Тэгвэл “даралт ихсэх” гэж яг юу вэ? Ямар шалтгаантай вэ? Хэрхэн эрт илрүүлж, удирдаж, хүндрэлээс сэргийлж болох вэ?
1. Даралт ихсэх гэж яг юу вэ?
Цусны даралт гэдэг нь таны судас дундуур урсаж буй цусны зүрхэнд үзүүлж буй даралтыг хэлнэ. Энэ даралт нь хоёр тоогоор илэрхийлэгддэг:
- Систолик даралт (дээд даралт) – Зүрх агших үед судсанд үзүүлж буй даралт.
- Диастолик даралт (доод даралт) – Зүрх амрах үед судсанд үлдэж буй даралт.
Даралт нь 120/80 мм.муб орчим байвал хэвийн гэж үзнэ. Харин 140/90 мм.муб-аас дээш бол даралт ихсэлтийн онош тавигдана.
URO MED ЭМНЭЛЭГ
Уро Мед эмнэлэг нь олон жилийн туршлагатай мэргэжлийн чадварлаг баг хамт олон дараах үйлчилгээг та бүхэнд үзүүлж байна.
- Дотрын өвчин эмгэгийн тусламж үйлчилгээ
- Мэдрэлийн эмгэгийн тусламж үйлчилгээ
- Уламжлалт, нөхөн сэргээх тусламж үйлчилгээ
- Клиник лаборатори
- Дүрс оношилгоо
- Хэвтэн эмчлүүлэх үйлчилгээ
- Өдрийн эмчилгээ, үйлчилгээ
2. Даралт ихсэхийн гол шалтгаанууд
Анхдагч буюу шалтгаангүй даралт ихсэлт (90%)
- Удамшил
- Насжилт
- Амьдралын буруу хэв маяг (хөдөлгөөний дутагдал, хоолны давс их, стресс)
Хоёрдогч буюу тодорхой шалтгаантай даралт ихсэлт (10%)
- Бөөрний архаг үрэвсэл, дутагдал
- Бамбай булчирхайн эмгэг
- Дааврын тэнцвэр алдагдах
- Зарим эмийн хэрэглээ (ж.нь: жирэмснээс хамгаалах эм)
- Уушгины артерийн нарийсал
Нэг ч хүн даралт ихсэлтээс дархлаатай биш! Та өөрийгөө эрсдэлтэй бүлэгт орж байгаа эсэхээ дараах шинжүүдээр дүгнэж болно.
3. Даралт ихсэхэд хүргэдэг амьдралын хэв маяг
| Хэвшил | Эрсдэл |
|---|---|
| Давс ихтэй хооллолт | Давс нь судсанд шингэн хуримтлуулж даралт нэмнэ |
| Хөдөлгөөний дутагдал | Судасны уян хатан чанар алдагдаж, зүрх ачаалалтай ажиллана |
| Архи, тамхи | Судасны дотоод ханыг гэмтээж, нарийсгана |
| Стресс | Адреналин ихсэж, зүрхний цохилт болон даралт нэмэгддэг |
| Илүүдэл жин | Зүрх судас байнга ачаалалтай, дааврын тэнцвэр ч алдагддаг |
4. Даралт ихсэх үед илрэх шинж тэмдгүүд
Ихэнх тохиолдолд шинж тэмдэггүй байдаг. Энэ нь эмгэгийн хамгийн аюултай тал юм. Гэсэн ч дараах шинж тэмдгүүд танд анхааруулга өгөх боломжтой:
- Толгойн ар хэсгээр хүчтэй өвдөх
- Нүд бүрэлзэх, хараа муудах
- Зүрх дэлсэх, амьсгаадах
- Бие сульдах, ядарч сульдах
- Чих шуугих
- Гар хөл хүйтэн, заримдаа бадайрах
Шинж тэмдгийг үл тоомсорловол зүрх, тархи, бөөр гээд бүх амин чухал эрхтэн гэмтэх аюултай.
5. Даралт ихсэхийн хүндрэлүүд
Хэрэв даралт удаан хугацаанд хяналтгүй байвал дараах хүндрэлүүд гарч болно:
- Зүрхний шигдээс: Судасны нарийсал, бөглөрлөөс үүсдэг
- Тархины цус харвалт: Цусны даралт хэт ихсэж, судсанд гэмтэл үүсэх
- Бөөрний дутагдал: Бөөр цус шүүх чадвараа алдаж, хордлого үүсгэх
- Хараа алдах: Нүдний артерийн хана гэмтэж, нүдний даралт өсөх
- Судасны хатуурал (Атеросклероз): Судас уян хатан чанараа алдаж, бөглөрөх
6. Даралт хэрхэн зөв хэмжих вэ?
- Хэмжихийн өмнө 5-10 минут амарч тайвширна.
- Кофе, тамхи татсанаас хойш 30 минут өнгөрсөн байх ёстой.
- Гараа ширээн дээр, зүрхний түвшинд байрлуулна.
- Давтамж: Өдөрт 2-3 удаа, өглөө, орой.
Зөвлөмж: Цусны даралтаа долоо хоног бүр тэмдэглэж, график хөтлөх нь эмчилгээний шийдвэр гаргахад тустай.
URO MED ЭМНЭЛЭГ
Уро Мед эмнэлэг нь олон жилийн туршлагатай мэргэжлийн чадварлаг баг хамт олон дараах үйлчилгээг та бүхэнд үзүүлж байна.
- Дотрын өвчин эмгэгийн тусламж үйлчилгээ
- Мэдрэлийн эмгэгийн тусламж үйлчилгээ
- Уламжлалт, нөхөн сэргээх тусламж үйлчилгээ
- Клиник лаборатори
- Дүрс оношилгоо
- Хэвтэн эмчлүүлэх үйлчилгээ
- Өдрийн эмчилгээ, үйлчилгээ
7. Даралт ихсэлтийг бууруулах 8 зөв дадал
1. Давсыг багасга
- Давсны хэрэглээг өдөрт 5 граммаас бага байлгах.
- Давстай хоол, нөөшилсөн бүтээгдэхүүнээс зайлсхийх.
2. Илүүдэл жингээ хасах
- 5–10 кг жин хаяхад даралт мэдэгдэхүйц буурдаг.
- BMI 25-аас доош байлга.
3. Тамхи, архи – үгүй!
- Тамхи нь судасны ханыг нарийсгана.
- Архи зүрхний цохилтыг нэмэгдүүлж, даралтыг хөөрөгддөг.
4. Дасгал хөдөлгөөн хий
- Долоо хоногт 5 удаа 30 минутын хөнгөн дасгал (алхалт, дугуй, усанд сэлэлт)
- Дасгал нь судасны уян хатан чанарыг нэмэгдүүлдэг.
5. Эрүүл хооллолт
- Жимс, ногоо, бүхэл үр, омега-3 ихтэй хүнс
- Кали, магни агуулсан хүнс (гадил, самар, бууцай)
6. Стрессээ удирд
- Амьсгалын дасгал, бясалгал, йог
- Амралт, хоббид цаг гаргах
7. Уух зүйлдээ анхаар
- Ус хангалттай уух (өдөрт 1.5–2 литр)
- Кофе, хар цайг хязгаарлах
8. Эмээ зөв уух
- Эмчийн заавраар тогтмол, өдөр бүр ижил цагт уух
- Өөрийн дураар эмийн төрлийг солихгүй байх
8. Даралт ихсэлтийн эмчилгээний үндэс
Ангилал 1: Амьдралын хэв маягийг өөрчлөх
Эхний шатанд амьдралын хэв маягийн өөрчлөлт хангалттай үр дүнтэй байж болно. Гэхдээ илүү хүнд хэлбэрийн даралт ихсэлтийн үед эмийн эмчилгээ зайлшгүй шаардлагатай.
Ангилал 2: Эмийн эмчилгээ
- ACE хориглогч (Enalapril, Lisinopril)
- Кальцийн суваг хориглогч (Amlodipine)
- Бета хориглогч (Atenolol, Metoprolol)
- Диуретик буюу шээс хөөх эм (Hydrochlorothiazide)
Санамж: Эдгээр эмийг зөвхөн эмчийн хяналтад хэрэглэнэ. Эмийг гэнэт зогсоовол аюултай!
9. Хэрхэн урьдчилан сэргийлэх вэ?
- 30 наснаас хойш жил бүр урьдчилан сэргийлэх үзлэгт хамрагдах
- Даралтаа тогтмол хянаж, хэвийн хэмжээнд хадгалах
- Эхний шинж илэрсэн тохиолдолд шууд эмчид хандах
- Гэр бүлийн гишүүдээ урьдчилан сэргийлэх үзлэгт уриалах
Та өөрийгөө хамгаалж чадна
Даралт ихсэх нь анзаарагддаггүй ч хүний амьдралыг аажмаар, дотроос нь эвддэг өвчин юм. Гэхдээ сайн мэдээ гэвэл: энэ өвчнийг хянах, урьдчилан сэргийлэх, бүрэн эрүүл амьдрах боломж таны гарт бий.
Өнөөдөр л амьдралын хэв маягаа өөрчилж, эрүүл судсанд хандсан анхны алхмаа хий. Даралт ихсэх нь таны хувь тавилан биш, зөв мэдлэг, зөв дадлаар удирдаж болох нөхцөл гэдгийг битгий март.
Та илүү их мэдээлэл уншихыг хүсвэл дараах линкүүдээр зочлоорой!
