Чихрийн шижин бол дэлхий даяар хамгийн хурдацтай нэмэгдэж буй архаг өвчний нэг бөгөөд зөвхөн насанд хүрэгчдэд төдийгүй хүүхэд, өсвөр үеийнхэнд ч тохиолдох болсон ноцтой эмгэг юм. Монгол Улсад чихрийн шижингийн тархалт сүүлийн 10 жилд огцом өссөн бөгөөд олон хүн оношоо мэдэлгүйгээр амьдарсаар байдаг нь нөхцөл байдлыг улам хүндрүүлж байна.
Энэ нийтлэлээр чихрийн шижин гэж юу болох, ямар шалтгаантай, хэрхэн илэрдэг, ямар хүндрэл үүсгэдэг, хэрхэн урьдчилан сэргийлэх болон хянах талаар дэлгэрэнгүй тайлбарлах болно.
Чихрийн шижин гэж юу вэ?
Чихрийн шижин нь хүний биеийн инсулин хэмээх дааврын үйлдвэрлэл доголдсон эсвэл эсүүд инсулинд мэдрэх чадвараа алдаж, цусан дахь сахарын хэмжээ удаан хугацаанд өндөр хэвээр байх эмгэг юм. Инсулин нь нойр булчирхайгаас ялгардаг бөгөөд цусан дахь глюкозыг эсүүд рүү оруулж, эрч хүч болгон хувиргах үүрэгтэй. Харин энэ механизм алдагдсанаар цусан дахь сахарын хэмжээ өсч, олон эрхтэнд аажмаар гэмтэл учруулдаг.
URO MED ЭМНЭЛЭГ
Уро Мед эмнэлэг нь олон жилийн туршлагатай мэргэжлийн чадварлаг баг хамт олон дараах үйлчилгээг та бүхэнд үзүүлж байна.
- Дотрын өвчин эмгэгийн тусламж үйлчилгээ
- Мэдрэлийн эмгэгийн тусламж үйлчилгээ
- Уламжлалт, нөхөн сэргээх тусламж үйлчилгээ
- Клиник лаборатори
- Дүрс оношилгоо
- Хэвтэн эмчлүүлэх үйлчилгээ
- Өдрийн эмчилгээ, үйлчилгээ
Чихрийн шижингийн төрлүүд
1. 1-р төрлийн чихрийн шижин
Энэ төрлийн чихрийн шижин нь дархлааны тогтолцоо өөрийн инсулин ялгаруулдаг эсүүдийг (β-эсүүд) устгаснаар үүсдэг. Ихэвчлэн хүүхэд болон өсвөр насанд илэрдэг.
- Инсулин огт ялгардаггүй
- Насан туршдаа инсулины тарилга хийх шаардлагатай
- Үүсэх шалтгаан нь удамшил болон дархлааны эмгэгтэй холбоотой
2. 2-р төрлийн чихрийн шижин
Хамгийн түгээмэл чихрийн шижингийн хэлбэр бөгөөд нийт чихрийн шижинтэй хүмүүсийн 90%-ийг эзэлдэг. Энэ хэлбэрийн үед инсулин ялгарч байгаа ч эсүүд инсулинд мэдрэмтгий бус болсон байдаг.
- Насанд хүрэгчдэд зонхилно
- Ихэвчлэн буруу хооллолт, хөдөлгөөний дутагдал, таргалалттай холбоотой
- Эрт үе шатанд хоолны дэглэм, дасгалаар хянах боломжтой
3. Жирэмсний үеийн чихрийн шижин
Жирэмсэн үед нойр булчирхайн инсулин ялгаруулах чадвар хангалтгүй байх эсвэл жирэмсний дааврын өөрчлөлтөөс үүдэн инсулинд тэсвэртэй болох нөхцөл байдал.
- Төрсний дараа ихэнх тохиолдолд хэвийн болдог
- Гэсэн ч ирээдүйд 2-р хэлбэрийн чихрийн шижинтэй болох эрсдэл өндөртэй
Чихрийн шижингийн шинж тэмдгүүд
Чихрийн шижин эхэн үедээ шинж тэмдэг багатай байдаг ч дараах байдлаар илэрдэг:
- Ам цангаж, шингэн их уух
- Шээс ойр ойрхон хүрэх
- Байнгын өлсөх мэдрэмж
- Хэт их ядрах, анхаарал төвлөрөхгүй байх
- Жин хасах (ялангуяа 1-р хэлбэрийн үед)
- Арьс хуурайших, загатнах
- Шарх удаан эдгэрэх
- Хараа бүрэлзэх
- Гар, хөл мэдээ алдах
Анхааруулга: Эдгээр шинж тэмдгийг анзаарахгүй орхих нь олон хүндрэл үүсэх шалтгаан болдог.
Чихрийн шижингийн шалтгаанууд
- Удамшил – Хэрвээ эцэг, эх нь чихрийн шижинтэй бол таны эрсдэл 2-3 дахин нэмэгдэнэ.
- Хөдөлгөөний дутагдал – Биеийн идэвхгүй байдал нь инсулины үйлчлэлд сөргөөр нөлөөлдөг.
- Таргалалт – Өөхөн эд ихсэх нь инсулинд тэсвэртэй болж чихрийн шижин үүсэх шалтгаан болдог.
- Буруу хооллолт – Илчлэг ихтэй, сахар ихтэй, боловсруулсан хүнс хэт их хэрэглэх
- Хэт их стресс – Дааврын тэнцвэрт байдал алдагдаж, инсулины нийлэгжилт багасна
- Архаг өвчнүүд – Цусны даралт ихсэх, өөх тос ихсэх зэрэг нь хавсарсан чихрийн шижингийн эрсдэл дагуулна
Чихрийн шижингийн хүндрэлүүд
Чихрийн шижинг хянахгүй удвал дараах эрхтнүүдэд ноцтой хүндрэл үүсдэг:
1. Нүдний хүндрэл (Диабетик ретинопат)
Хараа муудах, харалган болох, сохрох эрсдэлтэй.
2. Бөөрний гэмтэл (Диабетик нефропати)
Бөөрний архаг үрэвсэл, дутагдалд хүргэх аюултай.
3. Зүрх судасны өвчлөл
Инсульт, зүрхний шигдээс болох магадлал нэмэгддэг.
4. Тамирын сулрал, мэдрэлийн гэмтэл
Гар, хөлийн мэдээ алдалт, бадайралт, зүү шиг хатгуулах.
5. Хөлний шарх, тайралт
Шарх удаан эдгэрэх, халдвар орох нь хөл тайрах нөхцөл бүрдүүлдэг.
Чихрийн шижинг хэрхэн оношлодог вэ?
- Цусан дахь глюкозын түвшин
- Өлөн цусны глюкоз ≥ 7.0 ммоль/л
- Санамсаргүй үед ≥ 11.1 ммоль/л
- Глюкоз тэсвэрийн сорил (OGTT)
- 75гр сахар уусны дараа 2 цагийн дараах глюкоз ≥ 11.1 ммоль/л
- HbA1c (Гемоглобин A1c)
- Сүүлийн 3 сарын цусан дахь дундаж глюкозын түвшин
- ≥ 6.5% бол чихрийн шижинг илтгэнэ
- Шээсний шинжилгээ
- Уураг, кетон илрэх эсэхийг шалгана
URO MED ЭМНЭЛЭГ
Уро Мед эмнэлэг нь олон жилийн туршлагатай мэргэжлийн чадварлаг баг хамт олон дараах үйлчилгээг та бүхэнд үзүүлж байна.
- Дотрын өвчин эмгэгийн тусламж үйлчилгээ
- Мэдрэлийн эмгэгийн тусламж үйлчилгээ
- Уламжлалт, нөхөн сэргээх тусламж үйлчилгээ
- Клиник лаборатори
- Дүрс оношилгоо
- Хэвтэн эмчлүүлэх үйлчилгээ
- Өдрийн эмчилгээ, үйлчилгээ
Чихрийн шижингийн эмчилгээ
Эмчилгээний зорилго нь цусан дахь сахарын хэмжээг хэвийн байлгах, хүндрэлээс сэргийлэх юм.
1. Хоолны дэглэм
- Нүүрс усны хэрэглээг хянах
- Илчлэг багатай, эслэг ихтэй хүнс идэх
- Сахар, боловсруулсан бүтээгдэхүүнээс татгалзах
2. Биеийн идэвх
- Долоо хоногт 150 минутын хөнгөн ачаалалтай дасгал (алхах, сэлэх, дугуй унах)
3. Эмчилгээ
- 1-р хэлбэр – Инсулины тарилга
- 2-р хэлбэр – Цусан дахь глюкоз бууруулах эм (метформин, сулфонилуреа гэх мэт)
4. Цусны даралт, өөх тос хянах
- Зүрх судасны хүндрэлээс сэргийлэхийн тулд цусны даралт болон холестериныг тогтмол хянах хэрэгтэй.
Чихрийн шижингээс урьдчилан сэргийлэх арга
- Эрүүл хооллох дадалтай болох
- Хөдөлгөөний идэвхтэй амьдралын хэв маяг
- Биеийн жинг хэвийн хэмжээнд барих
- Сахар ихтэй, өөх тос ихтэй бүтээгдэхүүнээс зайлсхийх
- Жилд нэг удаа цусан дахь глюкозын түвшнээ шинжлүүлэх
- Стресстэй нөхцөлөөс зайлсхийх, сэтгэл санаагаа тогтвортой байлгах
Дүгнэлт
Чихрийн шижин бол хянаж болох боловч хайхралгүй орхивол амь насанд аюул учруулж мэдэх архаг өвчин юм. Энэ өвчинтэй тэмцэх хамгийн үр дүнтэй арга бол эрт илрүүлж, идэвхтэй хянах юм. Та өөрийн амьдралын хэв маягийг эрүүл байлгаж, эрт оношлогоо, эмчилгээг эхлүүлснээр хүндрэлээс урьдчилан сэргийлэх бүрэн боломжтой.
Та илүү их мэдээлэл уншихыг хүсвэл дараах линкүүдээр зочлоорой!
